*21 september 1931 -  † 23 december 2016

Mevrouw Brouwer was sinds september opgenomen in de Twaalfhoven. Zelfs daar heeft ze nog veel aan anderen gegeven. Het ging toch nog snel de laatste tijd – er kwamen steeds meer dingen bij die haar verzwakten, maar het ergste was de pijn die ze had, en waar maar zo weinig aan gedaan kon worden. Dat was moeilijk voor haar, want ze was niet gewend te klagen. Maar ze was helder tot het laatst: de Kerstviering in de Twaalfhoven heeft ze nog meegemaakt, op de woensdag voor haar overlijden.

Ze was dol op zingen, muziek was een belangrijk deel van haar leven. En gezelligheid: de kleinkinderen kwamen er graag, en bewaren goede herinneringen aan deze lieve, zachtmoedige, en warme vrouw. Spelletjes doen, ze was overal voor in. Ook in de kerk was ze actief: met de jeugd, met muziek (ze richtte Sound of Joy op), in de Vrouwenbond, als ouderling. Haar leven werd zeer bepaald door de zorg voor haar man Jeb, die lange tijd ziek was en veel zorg vroeg. Hij overleed in 1993.

Twee dagen voor Kerst ging voor haar de hemel open, na een gelukkig en welbesteed leven hier op aarde. Ze was niet bang voor de dood, het was goed zo. Hoe haar leven eruit zag, en wie ze was, werd tijdens de dienst op indrukwekkende wijze verwoord door Janet en door de kleinkinderen. Ik wil daar één ding uitlichten en dat is haar luisterend oor. Bij haar thuis hing een stukje uit de Kerkbode dat over luisteren ging. Daar staat in dat luisteren niet alleen is: naar de woorden luisteren die iemand zegt, maar ook naar de manier waarop iemand iets zegt, wat hij tussen de regels door eigenlijk bedoelt.

In het Kerstverhaal volgens Lucas komen herders voor en engelen. En als die herders naar Bethlehem gaan dan geven zij de boodschap door die ze van de engelen hadden gekregen. Een boodschap die begint met de woorden: Vrees niet! En als de herders zijn uitgesproken staat er: “Allen die het hoorden stonden verbaasd over wat hun door de herders werd gezegd. Maar Maria bewaarde al deze woorden in haar hart.”

En daarbij moest ik aan mevrouw Brouwer denken: ook zij bood een luisterend oor, oordeelde niet, en was voor haar eigen familie, maar ook voor vele anderen, net als Maria een vrouw die alles wat ze hoorde bewaarde in haar hart. Daarmee ging zij in tegen een trend die vandaag de dag normaal is geworden: wij worden geacht overal een mening over te hebben, de meest ingewikkelde vraagstukken worden met one-liners afgedaan, vaak zonder kennis van zaken of zelfs maar de bereidheid je erin te verdiepen. Tijdens de gesprekken met haar, vaak in de keuken, kon je jezelf uitspreken, je hart uitstorten, want bij haar wist je je veilig. Ze nam je serieus, en gaf je goede raad.

En daarmee zijn voor mij de gesprekken die ze had een beeld van het gebed. Wie zich in het gebed tot God richt, vindt ook een luisterend oor. God praat niet terug, tenminste niet hoorbaar, maar juist in dat oneindige luisteren wordt ons een spiegel voorgehouden, en kunnen we de weg vervolgen die Hij ons wijst. Waarom? Omdat Hij ons kent, zoals in Psalm 139 staat, “dieper dan wij onszelf kennen”. Kennen betekent in de Bijbel altijd meer dan alleen maar allerlei feitjes weten. Het is een diepere vorm van kennis, het betekent iemand doorgronden, vanuit de band die je met hem of haar hebt, vanuit vertrouwen. Dat vertrouwen gaf ze, en dat kreeg ze, dat gaat gelijk op. Respect, gelijkwaardigheid, een ander in z’n waarde laten, trouw blijven aan wat je begonnen bent, dat was wat ze deed, en wat ze uitstraalde. Ze was er voor je, zoals ze er al die tijd was toen haar man ziek was, wat veel, heel veel zorg en aandacht vroeg. Dat was wel eens moeilijk, ook voor de kinderen. Maar ze klaagde nooit, sowieso werd over moeilijke dingen niet gepraat. Haar geloof gaf haar daarbij steun.

Terugkijkend op wie ze was kunnen we zien hoe God zelf sporen van zijn aanwezigheid in haar leven heeft getrokken. En zo kunnen we ook in en door haar leven iets ervaren van wie God was: zijn naam is immers: “Ik ben er voor jou.” En elk mens die dát in z’n leven uitstraalt - zichzelf wegcijferen, er voor een ander zijn- wordt daarmee een venster op wie God is. Bij uitstek is dat natuurlijk bij Jezus het geval. Hij was en blijft Gods aangezicht op aarde. Maar ieder die Hem oprecht volgt, wordt ook zelf als Christus.

En zo was mevrouw Brouwer een voorbeeld van geloof, van vertrouwen. En zoals zij altijd haar kinderen en kleinkinderen uitzwaaide zo zwaaiden wij haar uit, en zeiden: tot ziens. Omdat we mogen geloven dat wat in liefde verbonden was niet verloren gaat, maar geborgen is in de bron van liefde, in God.

Ds. Ignace Frénay