Excursie: Kluizenaar en Mariabedevaart in de Ommelanden

Als we aan monniken denken, hebben we meestal benedictijnen of cisterciënzers voor ogen: mannen die samenleven in een klooster of abdij, en een godgewijd leven hebben dat bestaat uit een afwisseling van bidden en werken. Wat de meeste mensen niet weten is dat de kloosters ooit ontstonden in de Egyptische woestijn, uit groepen kluizenaars die besloten samen te gaan leven. Het kloosterwezen is dus ontstaan uit het kluizenaarswezen. Ondertussen bleven er naast de monniken in kloosters ook altijd kluizenaar-monniken bestaan, tot op de dag van vandaag. Het Europese kluizenaarswezen beleeft op dit moment zelfs een ongekende bloei en diversiteit. In 2001 streek een heremiet neer in het verlaten kerkje van Warfhuizen, dat verbouwd werd tot een traditionele Nederlandse kluizenarij, zoals er tot 1930 vele zijn geweest in het zuiden. Zo kwam een uitgestorven Zuid-Nederlandse traditie uitgerekend in het Noorden weer tot leven. We brengen een bezoek aan de Warfhuister kluis – tevens de enige dagelijks functionerende Mariabedevaartplaats in Noord-Nederland – om van de kluisbroeder iets te horen over hoe dat nu gaat: kluizenaar zijn. En hoe functioneert dat nu: een klassieke kleine Nederlandse bedevaartplaats?

Broeder drs. Hugo Beuker, heremiet is sinds 2001 kluizenaar in de kluis van Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin in Warfhuizen. Afgestudeerd op mystieke theologie aan de Katholieke universiteit van Leuven houdt hij zich desondanks toch vooral bezig met bidden, heiligenplaatjes op kaarsen plakken en vloeren dweilen. Wij horen deze avond waarom.

Datum: dinsdag 12 april 2016
Aanvang: 19.00 uur, afsluiting uiterlijk 20.45 uur
Plaats: de kluis van Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin in Warfhuizen
Kosten: 5 euro
Leiding: broeder Hugo
Opgave bij: Kees Raangs: telefonisch via (050) 36 43 741 of per email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Thema-avond: Psychisch ziek zijn, wat is dat?

Deze avond komt de heer Arnoud van der Mheen, geestelijk verzorger bij de GGZ in Assen. Hij heeft met name veel ervaring in de forensische psychiatrie (delinquenten met een psychiatrische problematiek).
Hij schrijft: 'Psychiatrie lijkt ver weg: achter hekken en op groene terreinen. Maar het is dichtbij. Steeds dichterbij zelfs. Wanneer we denken aan de vermaatschappelijking van de zorg, dan zien we dat psychisch zieke mensen bij ons in de buurt komen wonen. Soms in beschermde woonvormen, heel vaak alleen. Soms actief met werk en inkomen, veel vaker geïsoleerd en zonder enige vorm van een netwerk. Het 'lijntje' tussen psychisch gezond en ziek blijkt bovendien heel dun. Dat beangstigt ons soms. En op die momenten zijn we blij dat de zorg aan psychisch zieke mensen ver van ons bed is.
Op de opnameafdeling hoor ik vaak: 'Ik schrik van mijn ziekte en wat daar allemaal bij komt kijken. En ik zie dat de mensen om mij heen afhaken.' Of in de forensische kliniek waar mensen opgenomen zijn die al veel langer te maken hebben met een kwetsbare positie in de samenleving: 'Ik weet niet anders dan dat ik in de steek ben gelaten en dat ik het in mijn leven allemaal alleen heb moeten uitzoeken. Eindelijk ben ik op een plek waar zorg en aandacht voor me is.'
Als geestelijk verzorger probeer ik aan te sluiten bij de verhalen van mensen. Of dat verhalen zijn die voortkomen uit het psychiatrische ziektebeeld of dat het verhalen zijn van een leven, maakt daarbij niet zo veel uit.'

De bijeenkomst heeft dinsdag 6 april 2016 plaatsgevonden o.l.v. Aleid Stonebrink 
Info: Centraal Aanspreekpunt Els Prins-Duisterwinkel, tel. 06-57834051, email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
 

Thema-avond: Verstandig geloven

Het is heel bijzonder, dat wij in Sauwerd een dorpsgenoot hebben, die boeken schrijft over vele onderwerpen: Dick van der Meijden. Een aantal van zijn boeken gaat over 'geloven'. In zijn boek 'Verstandig geloven' brengt hij verslag uit van zijn zoektocht naar de christelijke geloofswaarden. Hij richt zich vooral op de vraag naar het bestaan van God, de menswording van God in Jezus Christus, diens wonderen en zijn opstanding uit de doden.
In zijn boek probeert hij het christelijk geloof te benaderen met alle kennis waarover de 21e eeuwse mens kan beschikken, met inschakeling van het volle, gezonde verstand. Tot zijn verrassing komt hij tot de conclusie, dat je geloof versterkt wordt, als je je volle verstand gebruikt! Deze avond is een gespreksavond voor geinteresseerden. Dick licht in het kort zijn bevindingen en standpunt toe. Daarna gaan wij met elkaar in gesprek aan de hand van gespreksvragen.
Dick van der Meijden studeerde scheikunde en rechten aan de Rijksuniversiteit van Groningen, was docent en is nu vooral publicist en vrije ondernemer.

Datum: dinsdag 26 januari 2016
Aanvang: 20.00 uur
Plaats: Het Oldenhuis, Kerkstraat 13 te Sauwerd
Kosten: 5 euro (incl. koffie/thee)
Inleider: Dick van der Meijden
Opgave bij: Kees Raangs: telefonisch via (050) 36 43 741 of per email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Bezoek aan de Bonifatiuskerk in Wehe den Hoorn

Wat is het verschil tussen een rooms-katholieke kerk en een protestants kerkgebouw? Dit was te zien tijdens een uitstapje naar de Bonifatiuskerk in Wehe-den Hoorn. Pastoor Peter Wellen heeft tekst en uitleg gegeven. Tonnis Musschenga maakte foto's: >>>>>

 

Film 'Des Hommes et des Dieux' van Xavier Beavois

Een klooster, ergens hoog in het Algerijnse Atlasgebergte tijdens de jaren '90. Acht Franse monniken leven er in harmonie met hun islamitische dorpsgenoten. Ze helpen hen bij hun werk, nemen deel aan hun festiviteiten en waken over hun gezondheid.
Terreur en geweld vormen echter langzaam maar zeker de bovenhand in de regio. Ondanks de toenemende bedreigingen en intimidaties groeit de vastberadenheid onder de monniken om te blijven. Leven in navolging van Christus in een niet-christelijke omgeving, dat was hun doel.
Het is een, op ware feiten gebaseerd, aangrijpend drama waarbij trouw, liefde en solidariteit centraal staan. De uitroeiing van het Atlasklooster - dat al 56 jaar in Algerije gevestigd was, en verweven met de plaatselijke bevolking – vond plaats in 1996.
In verband met de lengte van de film (120 minuten) is de aanvangstijd 19.30 uur. Na het kijken is er nog tijd om na te praten.

Datum: dinsdag 19 januari 2016
Aanvang: 19.30 uur
Plaats: het Oldenhuis, Kerkstraat 13 te Sauwerd
Kosten: 5 euro (incl. koffie/thee)
Opgave bij: Kees Raangs: telefonisch via (050) 36 43 741 of per email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Thema-avond: Snoep verstandig; eet geen appel!

Beeldende kunst is een communicatiemiddel verwant aan taal. Naast de betekenis die in een kunstwerk aan de oppervlakte te zien is, kunnen voorwerpen en figuren in een kunstwerk ook een figuurlijke betekenis hebben. De kunstenaar sprak in codes en ging er van uit dat zijn publiek in staat was die codes te decoderen. Taal ontwikkelt zich echter en betekenissen van woorden of motieven kunnen veranderen of zelfs verloren gaan.

In deze lezing bespreekt kunsthistorica Saskia Goddijn, aan de hand van beelden, de achterliggende betekenis van een aantal vaak voorkomende vruchten in christelijke kunst. De meeste nadruk ligt op één van de bekendste – en vaak afgebeelde vruchten: de appel. Die vrucht geeft ook meteen aanleiding om te mijmeren over raadselachtige Zondeval-taferelen: waarom staat Eva er vaak zo verleidelijk op- en Adam juist zo sullig? Had de bewuste slang een vrouwenhoofd en was het wel een slang? Welk blad is het meest geschikt om je schaamte mee te bedekken- en: was de verboden vrucht eigenlijk wel een appel?
Drs. Saskia Goddijn is kunsthistorica. Ze heeft een eigen bedrijf "Uit de Kunst": ze organiseert kunst- en cultuurreizen, en geeft lezingen en cursussen over allerlei kunsthistorische onderwerpen.

Datum: donderdag 10 december 2015
Aanvang: 20.00 uur
Plaats: het Oldenhuis, Kerkstraat 13 te Sauwerd
Kosten: 5 euro (incl. koffie/thee)
Inleider: drs. Saskia K. Goddijn
Opgave bij: Kees Raangs: telefonisch via (050) 36 43 741 of per email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Pleidooi voor beter ouder worden

Het 'zwitserlevengevoel', de reclamekreet van de verzekeringsmaatschappij Zwitserleven, is een alom gebruikt begrip geworden in onze samenleving. Je denkt dan aan levenslustige pensionado's, voor wie de tijd van het Grote Genieten is aangebroken, met veel reizen, lekker eten en drinken, uitgaan. Kortom: het pensioen als de tijd om het er eens goed van te nemen.
Maar: zou je daar werkelijk gelukkig van worden? Is dit nu echt een ideaal om na te streven? Zou het leven zo niet ongelofelijk saai en eentonig worden? Hoe kunnen wij op een zinvolle manier oud worden? Daarover gaat het deze avond.
Frits de Lange heeft zich met het thema 'oud worden' en (grenzen aan) de zorg intensief bezig gehouden. Hij is sinds 1997 hoogleraar Ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit van Groningen. Twee titels van zijn publicaties: De mythe van het voltooide leven. Over de oude dag van morgen (Meinema) en De armoede van het zwitserlevengevoel. Pleidooi voor beter ouder worden (Meinema).

Datum: donderdag 5 november 2015
Aanvang: 20.00 uur
Plaats: het Oldenhuis, Kerkstraat 13 te Sauwerd
Kosten: 5 euro (incl. koffie/thee)
Inleider: prof. dr. Frits de Lange
Opgave bij: Kees Raangs: telefonisch via (050) 36 43 741 of per email: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Franciscus van Assisi

Onder de bezielende leiding van Ds. Harmen Jansen heeft een groep van ongeveer tien personen zich drie avonden met enthousiasme over Franciscus van Assisi gebogen.

Op de eerste avond werd aan de hand van teksten en beeldmateriaal het leven van Franciscus (1182-1226) geschetst. Verder bogen we ons op die avond en de volgende keren over regels die hij voor zijn volgelingen had geformuleerd, om te kijken of wij er in onze tijd ook nog iets mee zouden kunnen. Tijdens de laatste avond kwamen de relatie van Franciscus met de islam aan bod, de macht en het geweld van IS en onze huidige paus, die zijn naam draagt.

FranciscusFranciscus was de zoon van een welgestelde lakenkoopman uit Assisi. Zijn vader was op het moment van zijn geboorte voor zaken in Frankrijk. Van zijn moeder kreeg hij de naam Giovanni (Johannes), maar bij thuiskomst
maakte zijn vader daar Francesco,’Fransman’, van. Toen Franciscus er de leeftijd voor had, werd hij meer dan eens door zijn vader naar Frankrijk gestuurd om handel te drijven. Maar dit ‘lege’ leven stond Franciscus op den duur tegen. Toen hij na een lange en ernstige ziekte weer aan de beterende hand was, ontmoette hij op een keer melaatsen, die in zijn tijd volledig uit de samenleving werden verstoten. Hij trok zich hun leed aan, zag in deze ontmoeting de hand van God en bekeerde hij zich tot een leven van armoede, gebed en dienstbaarheid aan de armen. Op de leeftijd van 23 jaar kreeg Franciscus een visioen in het kerkje van San Damiano. De daar afgebeelde gekruisigde sprak hem aan en zei: 'Franciscus, ga en herstel mijn huis'. Toen trok hij zich terug als kluizenaar in de eenzaamheid en wijdde zich aan de melaatsen, het herstellen van kerkjes en aan het gebed. Zelf wilde hij de allerarmste zijn. Vanaf dat moment werd zijn enige geliefde 'Vrouwe Armoede'. De vader van Franciscus, die van mening was dat zijn zoon tot de rang van dorpsgek was vervallen, probeerde hem met dreiging en verleiding terug te laten keren naar een werelds leven. Uiteindelijk legde Franciscus in de lente van 1205 tijdens een scène op een plein in aanwezigheid van de bisschop zijn kleren aan de voeten van zijn vader, die ze immers had betaald en wijdde zich aan God met de woorden: "Nu kan ik werkelijk zeggen: Onze Vader in de hemel", waarop de bisschop zijn mantel om hem heen sloeg.

Franciscus 2Toen zich in 1208 twee mannen bij Franciscus wilden aansluiten, ontdekten zij drie teksten in het Nieuwe Testament die de leidraad voor hun leven werd: ·

"Als je volmaakt wilt zijn, ga heen, verkoop al je eigendom en geef het aan de armen 
 en je zult een schat in de hemelen hebben. Kom dan hierheen en volg mij." (Mt. 19,21)

"Hij zegt tot hen: neemt niets mee voor onderweg, geen staf, geen reiszak, geen   
 brood en geen geld, en ook moet u geen twee hemden hebben." (Luc. 9,3)

"Als iemand achter mij aan wil komen, moet hij zichzelf verloochenen en zijn kruis 
 dragen, en zó mij volgen!" (Mt.16,24)

Dat is wat deze mannen vervolgens naar vermogen deden. Daarmee werd de Franciscaanse beweging geboren.


In de tijd van Franciscus was paus Innocentius III een machtig man. Op basis van zijn theologische visie dat ‘Christus Koning der Koningen is, Jeruzalem Zijn stad en het Heilig Land Zijn erfdeel’, riep hij op tot kruistochten om gebieden op moslims te heroveren. Franciscus was het fundamenteel oneens met de paus. Hij koos ‘voor God’ door in nederige dienstbaarheid onder moslims te verblijven en in een geest van vrede en geweldloosheid onder hen te leven. Een belangrijke regel van Franciscus in de omgang met andersdenkenden en andersgelovigen was de afwijzing van woordenstrijd. Armoede, dienstbaarheid, geweldloosheid zonder wapenen, zelfs zonder het wapen van het woord, gingen voor hem hand in hand.

Franciscus 3Rond 1219-1220 ontstonden er problemen in de broederschap. Franciscus, die toen nog in het Midden-Oosten verbleef, keerde daarom terug naar Italië en legde het ambt van minister-generaal van de broederschap neer. In die tijd maakte hij van ongeordende regels voor de gemeenschap een samenhangend geheel. Op 24 september 1224 ontving Franciscus stigmata of de verwondingen die, volgens de Bijbel, werden toegebracht aan het lichaam van Jezus tijdens zijn kruisiging. In de winter of lente daarna zong hij voor het eerst zijn bekende Zonnelied. Hij stierf op de avond van 3 oktober
1226. Op 4 oktober, de dag na zijn overlijden, werd het lichaam van Franciscus in een processie door de stad gevoerd naar de kerk van San Giorgio in Assisi, waar hij begraven werd. Deze dag werd later in de geschiedenis Dierendag.


Onderstaande tekst wordt toegeschreven aan Franciscus van Assisi. Hij staat in ons liedboek op pagina 1355. Het is een prachtige leidraad voor 2016 en wellicht de rest van ons leven.

Heer, maak mij een instrument van uw vrede.
Laat mij liefde brengen waar haat is.
Laat mij vergeving brengen waar schuld is.
Laat mij eenheid brengen waar tweedracht is.
Laat mij waarheid brengen waar dwaling is.
Laat mij geloof brengen waar twijfel is.
Laat mij hoop brengen waar wanhoop is.
Laat mij licht brengen waar het duister is.
Laat mij vreugde brengen waar verdriet is.

Heer, laat mij ernaar streven
niet dat ik getroost word, maar dat ik troost,
niet dat ik begrepen word, maar dat ik begrijp,
niet dat ik geliefd word, maar dat ik liefheb,

want wie geeft, ontvangt,
wie zichzelf vergeet, vindt,
wie vergeeft, zal vergeving ontvangen,
en wie sterft zal ontwaken tot eeuwig leven.

Riet Michel