‘Heer, gaat u dan binnen afzienbare tijd het koningschap over Israël herstellen?’
‘Het is niet jullie zaak om te weten wat de Vader in zijn macht heeft vastgesteld
over de tijd en het ogenblik´. Deze bekende woorden luiden in Handelingen 1
de uitzending van de apostelen in. Vanuit Jeruzalem moet het Evangelie de wereld in.
Is er ook een opdracht in omgekeerde richting?


Breng ze weer thuis!
Geschokt zaten mijn vrouw en ik op de bank. Zo ga je toch niet om met mensen? We keken naar de documentaire over het opsporingswerk van een medewerker van Christenen voor Israël in de Oekraïne. Hobbelend over wegen met allerlei kuilen werd er tot in verre uithoeken van het platteland gezocht naar joodse Oekraïners die ertoe aangezet zouden kunnen worden om naar Israël te emigreren. Zonder enige uiting van medeleven voor wat het betekent om mensen los te maken uit hun oude en vertrouwde omgeving werd er op mannen en vrouwen in gepraat. Sommige al behoorlijk op leeftijd. Pure ronselpraktijken.
Het was vlak voor het referendum. Dat de Oekraïne een politiek onrustig land is wisten we intussen. Maar een land met een reële dreiging van Jodenvervolging? Daar bleek het ook niet echt om te gaan. Alle Joden moeten naar Israël om bijbelse profetieën in vervulling te laten gaan, vervolging of niet. Want als de hele Negev volgebouwd is met Joodse nederzettingen (waar moeten ze anders heen?) dan komt de Heer terug!
De documentaire deed stof opwaaien. Ronny Naftaniël (bekende Joodse lobbyist) en de opperrabbijn van de Oekraïne namen direct afstand van deze praktijken. Niemand had het echter over de gevolgen van alsmaar doorgaande emigratie van Joden uit de hele wereld. Wat betekent dit aan toenemende druk op de Palestijnse bevolking, binnen het land en in de bezette gebieden? De kolonisatie van de Westbank is een van de belangrijkste oorzaken van de geweldsspiraal waarin Israëli’s en Palestijnen elkaar gevangen houden. Hoezo komt het Koninkrijk van God dan hierdoor dichterbij? Een beetje kwaliteitsjournalist zou daarover een vraag gesteld hebben. We zagen alleen beelden van een zaal vol protestantse christenen die de collectezak royaal vulden om deze praktijken te financieren.

Pelgrimeren naar het Heilige Land
Kort erna vond de presentatie plaats van een studie van Gied ten Berge over het nieuwe pelgrimeren naar het land van de Bijbel. Onder de toeristische ‘Heilige-Land-lopers’ zijn er tegenwoordig ook reizigers die gemotiveerd zijn door de oproep van Palestijnse christenen ‘Come and See’: kom kijken naar onze situatie! Voorop het kaft staat de paus die niet alleen de Klaagmuur bezocht, maar ook de scheidingsmuur die Palestijnen afsluit van Israël en van grote delen van hun eigen land. Het boek werd aan de synodevoorzitter ds. Karin ten Broeke aangeboden en aan bisschop Woorts van de pelgrimages. Er waren ook een aantal reisorganisaties vertegenwoordigd. Laten zij de toeristen alleen de dode stenen zien die getuigen van de komst van de Heer in het land van de Bijbel of is er ook aandacht voor de levende stenen? In dit land is er sinds de komst van Christus een ononderbroken geschiedenis van levend christendom. Maar hoe lang nog?
Wat een tegenstelling. Aan de ene kant christelijke inzet om zoveel mogen Joden te laten emigreren naar het Beloofde Land, aan de andere kant het nieuwe pelgrimeren naar het ‘onheilige Heilige Land’ om zich te laten informeren over het leed van de bezetting, over de onophoudelijke geweldsspiraal tussen de beide volken in dit land, over de initiatieven om uit dit geweld weg te blijven.
De onderliggende vraag is hoe we de Bijbel lezen. Er vallen doden en gewonden door de hardnekkige wil om het land van zee tot Jordaan Joods te maken en de even hardnekkige weigering om de Palestijnen te laten verdwijnen. De paasboodschap 2016 van de Sefardische opperrabbijn in Israël was duidelijk: ze horen hier niet.

Pelgrimage van vrede en gerechtigheid
Terug naar Handelingen 1. Lucas schreef na de dramatische ondergang van Jeruzalem in het jaar 70. De gedachte inzage te hebben in Gods spoorboekje van de geschiedenis was een fatale vergissing gebleken. Ook christenen hadden een spoedige wederkomst verwacht. Lucas was de enige evangelist die een tweede boek schreef. Hoe Jezus’ volgelingen letterlijk op reis de wereld in om anderen te werven ‘medepelgrims’ te worden. Geografisch gezien is Jeruzalem het vertrekpunt, de wereld het einddoel. Niet de terugkeer van Joden naar het verloren land is het doel, maar de terugkeer van álle volken naar hun Schepper en Verlosser. Christenen zijn pelgrims in spirituele zin. Ze zijn op zoek naar ‘ander land’, namelijk het betere leven voor joden én niet-joden waarvoor Messias Jezus de basis had gelegd. Een pelgrimage van vrede en gerechtigheid, noemt de wereldraad het.
Hemelvaart was geen ruimtevaart. En de belofte van het komende Koninkrijk, hetzelfde als waarom we met het ‘Onze Vader’ meebidden, is te kostbaar voor een afgeplat sprookje over een aardse landing in Jeruzalem van een buitenaardse messias om het koningschap over de wereld te grijpen, te beginnen bij alle teruggekeerde Joden.

Harmen Jansen